Nadere kennismaking met vata
Ayurveda kent drie basis energieën onder de naam vata, pitta en kapha. Deze basis energieën worden dosha’s genoemd. In elke dosha zijn telkens twee elementen vertegenwoordigd:
- Vata combineert de elementen lucht en ether (ook wel ruimte genoemd) en is de energie van beweging;
- Pitta vertegenwoordigt de elementen vuur en water en is de energie van transformatie;
- In kapha komen de elementen aarde en water samen; dit is de energie van smering en structuur.
Gezamenlijk beïnvloeden de elementen aarde, water, vuur, lucht en ether alle processen in de natuur. Ook de processen die zich in ons lichaam en in onze geest afspelen.
In dit artikel wordt nader ingegaan op vata met de elementen lucht en ether. Als het om de seizoenen gaat, dan voert de invloed van vata in de herfst de boventoon. Dit betekent dat we in de herfst gevoeliger zullen zijn voor de kenmerken en kwaliteiten die vata bepalen. Simpelweg omdat we daar meer door wordt omringt.
Wanneer je in je constitutie een verhoogde of gevoelige vata hebt, dan zul je daar meer last van ondervinden in de herfstmaanden of bij herfstig weer in een ander seizoen.
Wat zijn de kenmerken van vata?
- droog (niet nat en niet olie-achtig)
- licht (niet zwaar)
- koud
- ruw
- subtiel
- mobiel
Wat zijn de effecten van een verhoogde vata?
Wanneer vata overmatig actief is en daardoor gaat overheersen, raakt het al dan niet bestaande evenwicht uit balans. Uit die disbalans kunnen klachten ontstaan. Een aantal voorbeelden daarvan zijn: gebrekkige eetlust, wisselende vertering, constipatie, stijfheid, rusteloosheid, slapeloosheid, overmatig praten, kou, slechte bloedcirculatie, gevoeligheid voor pijn, angst en onzekerheid, hoofdpijn, ondergewicht, gebrek aan kracht, verminderde opname van voedingsstoffen, allergieën, gewrichtsklachten als reuma, droge huid, osteoporose, darmklachten als prikkelbare darm syndroom, houvast kwijtraken, goede voeding verwaarlozen etc.
Waardoor raakt vata overmatig actief en kunnen dergelijke klachten ontstaan?
- Piekeren
- Vasten
- Onvoldoende slapen
- Haastig eten
- Aan geen enkele routine houden
- Droog of diepgevroren voedsel of kliekjes eten
- Ronddraven, in auto’s, vliegtuigen, treinen of op joggingschoenen
- De huid nooit invetten
- In de nachtploeg werken
- Rustige, warme, vochtige plaatsen uit de weg gaan
- Drugs gebruiken (vooral cocaïne en speed)
- Een ingrijpende buikoperatie ondergaan
- Gevoelens onderdrukken
Wat kalmeert vata?
Nu duidelijk is waartoe een verstoorde vata kan leiden is het goed om te weten hoe je het weer in evenwicht brengt.
- Blijf warm
- Kies voor verwarmende producten en specerijen of smaakmakers
- Kruiden die helpen om vata in balans te brengen: kardemomzaad, komijnzaad, venkelzaad en asafoetida
- Vermijd extreme kou en koud of bevroren voedsel of drankjes
- Laat een warm ontbijt je smaken en ervaar wat het voor je doet
- Eet zo min mogelijk rauw voedsel, vooral weinig rauwe appel of kool
- Doe voorzichtig met de meeste bonen, op een paar soorten na zoals adukibonen
- Week bonen en wanneer nodig linzen altijd geruime tijd
- Zorg ervoor dat je eten warm, vochtig en goed ‘gesmeerd’ is
- Drink warm water en (kruiden)thee
- Leg bij de keuze voor je voedsel de nadruk op de smaken naturel zoet (wat van nature zoet smaakt zoals pompoen), zuur en zoutig
- Zorg voor regelmaat in je leven
- Probeer een geborgen, rustige en stabiele omgeving voor jezelf te creëren
- Marma therapie is een ayurvedische behandeling en ultiem kalmerend
- In een ayurveda voeding en leefstijl advies krijg je veel inzichten, recepten en ondersteuning om terug in balans te komen
Ik wens dat je dit luchtige, beweeglijke element goed zult benutten. Het vertegenwoordigt een snelle, creatieve geest, maakt dat je open en nieuwsgierig bent, met een voorliefde voor vernieuwing, communicatie en reizen. Wanneer je vata als een goede menner de juiste teugels geeft, zal deze dosha vóór je werken in plaats van tegen je!